Bugün 13 Mayıs, Soma Faciası’nın yıldönümü. Manisa’nın Soma ilçesindeki kömür madenlerinde yaşanan elim kazada 301 madencimiz hayatını kaybetti. Soma Faciası, Türkiye’nin yaşadığı en acı iş ve madencilik kazasıdır. Alınmayan ve gereksiz görülen tedbirlerle beraber, yer altında çıkan yangın sonucu oluşan göçükte yüzlerce madenci yaşamını yitirdi.

İhmaller

Bilirkişi raporun göre yangının çıkma sebebi, trafo önüne bırakılan kömürün kendiliğinden alev alması ve bunun bir yangına dönüşmesi yönündeydi. Alev alan kömür, temiz hava ile buluştuktan sonra diğer yanıcı maddelere ulaşması sonucu yangına dönüştü. Vardiya değişimi sırasında meydana gelen yangından, yerin 800 metre altında mesaisini sürdüren 301 işçi ne yazık ki kaçamadı.

Yaşanan felaketin bu denli büyük olmasının sebeplerinden biri de yetkililerin maden ocağında gereğinden 2 kat fazla üretim yaptırmaya zorlamasıydı.

Bir diğer ihmal ise; rutin aralıklarla izlenmesi gereken maden ocağındaki sıcaklık düzeyinin, ölçümlerinin aksatılması ve ortam sıcaklığının 5 °C kadar artmasıdır. Yangına sebep olan kömürün, yapılacak ölçümler sonucu kendiliğinden alev alabileceği saptanabilecekken, ölçümlerin yapılmaması sonucu oluşabilecek potansiyel iş kazasının fark edilememesidir.

Bir diğer öenmli konu ise; 301 işçinin karbonmonoksit gazından dolayı zehirlenmeleri. Maden giriş ve çıkışlarındaki basınçtan yararlanarak çalışan havalandırma sisteminin, gerektiğinde hava akımını tersine çevirecek bir sisteme sahip olmamasıdır. Bu yüzden de içeride mahsur kalan işçiler, oksijen yerine zehirli gazlara maruz kaldılar.

Hayat Hattı ve Yaşam Odaları

Soma Facia’sı sonrası Türkiye’nin tartıştığı en önemli konulardan biri yaşam odalarının ne olduğu ve neden Soma’da bulunmadığıydı. Yaşam odaları, maden ocaklarında uygulanan iş sağlığı ve güvenliği unsurlarının en önemlilerinden biridir. Kaza ve göçük anında, işçilere yaşam alanı sağlayan yaşam odaları, ortalama 40 kişiye yetecek kapasitede olabilmektedir. İçerisinde enerji kaynakları, su ve besin kaynakları da bulunmaktadır.

Yaşam odaları, Soma’daki maden ocaklarında bulunmuyordu. Eğer bulunsaydı ve yeterli önlemler alınsaydı kazanın boyutu bu kadar büyük olmaz, belki de hiçbir işçimiz hayatını kaybetmezdi. Bir örneği Şili’nin San Jose şehrindeki maden ocağında meydana gelen kazada, 33 işçi toplam 80 gün boyunca göçük altında kaldılar. Madende bulunan yaşam odalarında kurtarılmayı bekleyen işçiler, 80 günün sonunda kurtarıldılar. Kısacası, yaşam odaları bir maden sahasında kesinlikle bulunması gereken bir unsurdur. Türkiye’de Soma Facia’sı sonrası gündeme gelen yaşam odalarının zorunluluğu, 2017 yılında çıkarılan tebliğ ile zorunlu hale getirildi.

Soma Facia’sı sonrası bazı tedbirler alınmış olsa da bunlar maden ocaklarının işçiler için yüzde 100 güvenli hale getirilmesine yeterli değildir. Hala gereğinden fazla üretim yapılması ve alınması gereken önlemlerin yüksek maliyeti olduğu savunularak alınmaması, işçiler için güven ortamında uzak bir iş sahası oluşturmaktadır.