İş hijyeni, çalışanlar arasında önemli ölçüde huzursuzluk yaratan, sağlığı bozabilecek ve çevresel tehlike ve stresleri önceden gören, değerlendiren ve kontrol altına alan teknik ve sosyal bir bilim dalı olarak nitelendirilir. Ayrıca bu bilim dalıyla uğraşan kişiler hijyenist olarak adlandırılır. İş hijyeninin önemi, iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliklerinde de yer almaktadır. Buna göre;

6 Ağustos 2013 tarihinde ve 28730 sayılı resmi gazetede yayımlanan Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin 8.maddesinde “Özellikle iş yeri tabanı, duvarlar ve diğer yüzeyler düzenli olarak temizlenecek ve hijyen şartları sağlanacaktır.” ifadesi yer alır. Yönetmeliğin 12.maddesinin ana başlığı “hijyen ve kişisel” korunma olarak gözükürken, 13.maddede hijyen kuralları hususunda çalışanların eğitilmesi istenir. Yine sağlık gözetimi ile ilgili 16.madde; “İşveren iş yerinde kişisel ve mesleki hijyen önlemlerinin derhal alınabilmesi mümkün olacak şekilde gerekli düzenleme yapılacaktır.” ifadesi yer almaktadır.

İş Hijyeni Uygulamaları

İş hijyeni uygulamaları, 4 temel adımı kapsar. Bunlar; “iş yeri ve çevresi ile ilgili tehlikelerin belirlenmesi”, “değerlendirilmesi”, “kontrol altına alınması” ve “eğitim”dir. Çalışanların sağlığını tehdit eden tehlikeler ise aşağıdaki gibidir;

-          Kimyasal Tehlikeler: Genel olarak çalışma ortamına karışabilen ve sağlıklı yaşama uygunluğun bileşimini değiştiren etkenlerdir.

-          Fiziksel Tehlikeler: Çalışma ortamındaki sıcaklık, basınç, elektromanyetik ve iyonlaştırıcı ışınlar, gürültü, titreşim gibi fiziksel etkenlerdir.

-          Biyolojik Tehlikeler: Böcek, bakteri ve mantar gibi çalışma ortamında bulunan ve sağlığı olumsuz etkileyen etkenlerdir.

-          Ergonomik Tehlikeler: Çalışma ortamında, işçiler için doğru tasarlanmamış aletler, işçiler üzerindeki baskı, yorgunluk gibi etkenlerin oluşturduğu tehlikeler olarak nitelendirilir.

İş Hijyeni ve Hijyenistinin Amaçları

İş hijyeni, çalışanların sağlıklı bir ortamda, sağlıkla çalışabilmeleri açısından son derece önemlidir. Temel amaçları şu şekilde sıralanabilir;

·         Bütün çalışanların mevcut ruhsal, fiziksel ve sosyal durumlarını en iyi koşullara getirmek ve devamlılığını sağlamak,

·         Çalışma koşullarının yol açabileceği sağlık sorunlarının tespitini yapmak,

·         Çalışanların sağlığını etkileyebilecek her şeyden onları korumak,

·         İş yerlerinde etkin korunmanın sağlanabilmesi adına gerekli tüm önlemleri almaktır.

İş yerlerindeki hijyenin uygulayıcısı olan hijyenistler, çevre koşullarını dikkate alır ve işçilerin sağlığı ile ilgilenir. Hijyenistlerin amaçları ise şu şekildedir;

·         İşin ve kullanılan ürünlerin tanımını yaparak, oluşabilecek tehlike ve riskleri saptamak,

·         Kontrol yöntemlerini belirlemek,

·         Gerekli ölçme işlemleri için uygun yöntem ve cihazları belirlemek ve ölçüm işlemlerini yapmak veya yaptırmak,

·         İş yeri ortamının sağlık koşullarını olumsuz etkileyen sebepleri saptayıp, kural, standart ve prosedürleri hazırlamak,

·         İşçiler, işverenler ve halk için eğitim programları düzenlemek,

·         İş ortamında epidemiyolojik çalışmaları yönetmek,

·         İşçilerin maruziyet sınır değerlerini ve standartlarını uygulayıp, geliştirmektir.

Dünya Sağlık Örgütü’nün verileri, hastalıkların %80 oranında hijyen yetersizliğinden kaynaklandığını söylüyor. Hijyen eksikliğinin giderilmesi için hijyen eğitimleri verilerek, toplumun bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca çalışma ortamlarında işverenler, işçilerin fiziksel ve psikolojik anlamda üst seviyeye gelmeleri için hijyenik önlemler almalıdır.
YİSGÜM olarak hijyenik iş ortamları ile sağlıklı ve güvenli çalışma alanları ile mutlu çalışanlar yaratmanın gücüne inanıyoruz. İş hijyeninin yasal bir yükümlülük olduğu unutulmamalıdır.